Thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội (TVPB&GĐXH) năm 2020, ngày 25/5/2020, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp Hội) tỉnh Hà Giang đã tổ chức Hội thảo TVPB: Đánh giá hiệu quả “hồ treo” cấp nước sinh hoạt cho nhân dân tại vùng khan hiếm nước thuộc 4 huyện vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh. Tham dự hội thảo có đại diện các sở, ban ngành của tỉnh, UBND các huyện thuộc vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh Hà Giang.
Toàn cảnh Hội thảo TVPB đánh giá hiệu quả hồ treo
Bốn huyện vùng cao núi đá phía Bắc tỉnh Hà Giang gồm: Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn và Mèo Vạc có diện tích 2.352,7 km2, dân số trên 30 vạn người, chiếm 36,49% dân số toàn tỉnh. Do đặc điểm của địa hình triền núi dốc, đá khối tai mèo, xen kẽ những thung lũng sâu, đáy thường là những hố sụt, trên bề mặt không tồn tại mạng lưới sông, suối, nước ngầm vừa nghèo lại vừa nằm sâu dưới lòng đất; lượng mưa hàng năm không lớn dẫn đến khu vực 4 huyện vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh Hà Giang thiếu nước trầm trọng cho sản xuất và sinh hoạt, đặc biệt là vào các tháng mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau).
Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, khu vực 4 huyện vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh đã được đầu tư 106 “hồ treo” núi đá để trữ và cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, với tổng dung tích thiết kế 539.066 m3 (bình quân mỗi hồ chứa 5.000 m3 nước), dự tính cung cấp nước sinh hoạt cho 86.417 người, với tổng kinh phí đầu tư 2.035 tỷ đồng (bình quân 13 tỷ đồng/hồ). Từ đó bước đầu đã giải quyết được tình trạng thiếu nước sinh hoạt, góp phần nâng cao đời sống, sức khỏe cho nhân dân các dân tộc khu vực khan hiếm nước, số người được tiếp cận và sử dụng nước hợp vệ sinh ngày càng tăng, người dân đã có chuyển biến rõ nhận thức về sử dụng nước sạch, giữ gìn và bảo vệ nguồn nước, bảo vệ rừng đầu nguồn, thay đổ hành vi sử dụng nước tiết kiệm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo nhờ giảm được thời gian đi lấy nước của mỗi hộ gia đình để giành thời gian cho phát triển sản xuất. Tuy nhiên, quá trình quản lý đầu tư chất lượng công trình “hồ treo” trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế, yếu kém; công tác quản lý vận hành khai thác sử dụng “hồ treo” tại cơ sở còn nhiều bất cập, dẫn đến số lượng lớn công trình “hồ treo” tuy mới được đầu tư xây dựng nhưng đã bị hư hỏng nặng và xuống cấp nghiêm trọng mà không được khắc phục, sửa chữa; hiệu quả trữ nước, cấp nước sinh hoạt của “hồ treo” thấp, nhiều công trình bị hư hỏng hoàn toàn, nguồn nước “hồ treo” bị ô nhiễm nặng dẫn đến người dân không sử dụng được; tình trạng thiếu nước sinh hoạt vẫn xảy ra, đặc biệt vào các tháng mùa khô. Việc đầu tư “hồ treo” không mang lại hiệu quả cấp nước sinh hoạt cho nhân dân đã gây tình trạng thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước.
Các đại biểu sở, ngành tham gia ý kiến tại Hội thảo
Tại hội thảo, các đại biểu đã làm rõ những vấn đề về thực trạng, hiệu quả của “hồ treo” cấp nước sinh hoạt cho nhân dân tại vùng khan hiếm nước, đồng thời kiến nghị với các cấp có thẩm quyền giải pháp nhằm tăng cường, hiệu quả việc quản lý, khai thác sử dụng hiệu quả bền vững “hồ treo” cấp nước sinh hoạt cho đồng bào các dân tộc tại vùng khan hiếm nước của tỉnh, cụ thể: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chất lượng các công trình “hồ treo” trên địa bàn tỉnh, kịp thời đề xuất với cấp có thẩm quyền xử lý những vấn đề yếu kém trong công tác quản lý đầu tư xây dựng; đặc biệt là những công trình “hồ treo” kém chất lượng, không hiệu quả, thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước; Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với MTTQ, các tổ chức đoàn thể, cộng đồng dân cư, các cơ quan thông tin đại chúng trong việc giám sát chất lượng, hiệu quả các công trình “hồ treo” được đầu tư xây dựng tại cơ sở; Các cơ quan chuyên môn của tỉnh có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn giúp đỡ các địa phương xử lý nguồn nước “hồ treo” đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn cho sức khỏe người dân trước khi sử dụng; đề nghị UBND tỉnh giao cho Liên hiệp các Hộị KH&KT tỉnh tổ chức giám định xã hội độc lập hiệu quả đầu tư 100% công trình “hồ treo” đã đầu tư trên địa bàn tỉnh, đề xuất phương án xử lý chất lượng nguồn nước đảm bảo đạt tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn cho nhân dân trước khi sử dụng./.
Cao Hồng Kỳ, Liên hiệp Hội Hà Giang.