Đối với tỉnh Hà Giang, Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng được tổ chức mỗi năm một lần, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Giang được UBND tỉnh giao nhiệm vụ là cơ quan thường trực cùng với các Sở: Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh Đoàn, Báo Hà Giang, Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Giang phối hợp tổ chức. Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Giang lần thứ 9 năm 2015 đã hoàn thành và đạt được kết quả nhất định trên các mặt cụ thể như sau:

1. Công tác chỉ đạo, tổ chức triển khai Cuộc thi

Sau khi có văn bản triển khai Cuộc thi của Liên hiệp hội Việt Nam, Liên hiệp Hội Hà Giang đã trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2294/QĐ-UBND ngày 04/11/2014 về việc thành lập Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Giang lần thứ 9; ngày 24/11/2014, Ban tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 78/KH-BTCCT và Thể lệ Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Giang lần thứ 9 năm 2015.

Công tác tuyên truyền được xác định có vai trò quan trọng cho sự thành công của Cuộc thi. Ban tổ chức Cuộc thi đã tích cực tuyên truyền mục đích, ý nghĩa, kế hoạch, thể lệ Cuộc thi tới đông đảo các em học sinh trên địa bàn tỉnh bằng nhiều hình thức như: gửi công văn về nội dung triển khai Cuộc thi tới các đơn vị, nhà trường trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Báo Hà giang, Đài Phát thanh Truyền hình Hà Giang xây dựng các chuyên trang, chuyên mục đăng tải nội dụng Kế hoạch, Thể lệ Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Giang lần thứ 9 năm 2015 trên phương tiện thông tin đại chúng.

Liên hiệp Hội Hà Giang (cơ quan thường trực Ban tổ chức Cuộc thi) đã phân công cho các đồng chí thành viên trong Ban tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh đảm nhiệm, phụ trách từng lĩnh vực công việc cụ thể; trong quá trình tổ chức triển khai, Liên hiệp Hội Hà Giang thường xuyên phối hợp với các Sở: Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh Đoàn Hà Giang có văn bản chỉ đạo tới các Huyện đoàn, Thành đoàn, Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thành phố  triển khai, đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị, nhà trường ở cơ sở tham gia Cuộc thi. Ban tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh cũng công các Huyện đoàn, Thành đoàn có trách nhiệm thu nhận, sơ tuyển, lựa chọn các mô hình, sản phẩm dự thi để nộp về Ban tổ chức Cuộc thi cấp tỉnh theo đúng kế hoạch, thời hạn quy định.

Để đánh giá các mô hình, sản phẩm dự thi đảm bảo tính chính xác, khoa học, khách quan. Văn phòng Liên hiệp Hội Hà Giang đã tham mưu cho Ban tổ chức Cuộc thi của tỉnh ban hành Quyết định thành lập Hội đồng Giám khảo gồm các nhà khoa học, quản lý, chuyên môn đại diện cho các Sở, ban ngành của tỉnh liên quan đến lĩnh vực dự thi. Các thành viên Ban giám khảo, Ban thư ký Cuộc thi đã làm việc với tinh thần tích cực, nhiệt tình, có trách nhiệm, đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Ban tổ chức Cuộc thi giao cho.

Ban giám khảo tổ chức đánh giá các sản phẩm, đề tài tham dự Cuộc thi lần thứ 9

2. Kết quả Cuộc thi

Tính đến ngày 15/7/2015, Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng của tỉnh đã nhận được 43 đề tài với các mô hình, sản phẩm dự thi, thuộc 04 lĩnh vực: đồ dùng học tập, các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em, sản phẩm thân thiện với môi trường của 68 tác giả và nhóm tác giả gửi về từ 13 trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông thuộc 06 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh; trong đó: Thành phố Hà Giang 20 sản phẩm; huyện Vị Xuyên 04 sản phẩm; huyện Bắc Quang 08 sản phẩm; huyện Quang Bình 03 sản phẩm; huyện Hoàng Su Phì 03 sản phẩm và huyện Xín Mần 05 sản phẩm.

Trong hai ngày 16 và 17/7/2015, Ban giám khảo Cuộc thi Sáng tạo Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Giang lần thứ 9 đã họp tổ chức đánh giá, chấm các mô hình, sản phẩm tham dự Cuộc thi. Căn cứ các yêu cầu, tiêu chí đối với đề tài, sản phẩm dự thi. Ban Giám khảo Cuộc thi đã lựa chọn được 11 đề tài, sản phẩm tiêu biểu có tính mới, tính sáng tạo và có khả năng áp dụng vào thực tế, phù hợp với khả năng tư duy, sáng tạo của các em để trao giải cấp tỉnh, gồm: 03 giải Nhì, 02 giải Ba và 06 giải Khuyến khích (không có giải nhất):

Đề tài đoạt giải Ba Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên nhi đồng cấp tỉnh 2015

Giải Nhì: có 3 mô hình, sản phẩm

1. Máy hút muỗi, của em Lê Hồng Hạnh, lớp 10A1, trường THPT Việt Lâm, huyện Vị Xuyên.

2. Đèn học giúp ngồi học đúng tư thế, của em Vàng Thị Dăm, lớp 11B4, trường Trung học phổ thông, huyện Hoàng Su Phì.

3. Sản phẩm than từ lá cọ của em Nguyễn Minh Hợp, lớp 10A2, trường Trung học phổ thông Hùng An, huyện Bắc Quang.

Giải Ba: có 02 mô hình, sản phẩm

1. Tranh ghép mỹ thuật, của em Vũ Hương Giang, lớp 3A4, trường Tiểu học Minh Khai, thành phố Hà Giang.

2. Thước chữ A cho bà con nông dân Hà Giang trồng cây theo đường đồng mức làm đẹp cảnh quan của các em Nguyễn Hà Linh và em Cao Hồng Ngân, lớp 7C, trường Trung học cơ sở Lê Lợi, thành phố Hà Giang.

Giải Khuyến khích: có 06 mô hình, sản phẩm

1. Đèn diệt côn trùng, của em Vũ Hữu Thăng, lớp 10A1, trường Trung học phổ thông Hùng An, huyện Bắc Quang.

2. Mô hình sân bóng đá mini, của nhóm các em: Bùi Thế Sơn, Nguyễn Lê Cương, Vũ Ngọc Mạnh, Đào Quang Minh, Vũ Quang Huy, lớp 6A1, trường Trung học Cơ sở Lê Qúy Đôn, thành phố Hà Giang.

3. Mô hình con voi, của em Đinh Phương Thảo, lớp 4B, trường Tiểu học Hồng Quân, thành phố Hà Giang.

4. Thiết bị tổng hợp đèn ngủ, sạc pin, quạt mini chạy bằng năng lượng tái tạo, của em Bùi Hà Giang, lớp 8A1 Trường PTDT Nội trú huyện Xín Mần.

5. Mô hình trâu đang cày ruộng, của em Nguyễn Ngọc Ánh, lớp 1A6 Trường Tiểu học Minh Khai, thành phố Hà Giang.

6. Mô hình máy lọc nước bằng cát và bông sạch, của em Phàn Thị Bích, lớp 7A, trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Xín Mần.

Ban tổ chức Cuộc thi của tỉnh đã lựa chọn 05 đề tài, sản phẩm tiêu biểu  có chất lượng tốt, đoạt giải Ba cấp tỉnh trở lên để tham dự Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 11 năm 2015.

Tham gia Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 11 năm 2015 có tất cả 554 đề tài, sản phẩm được sơ tuyển từ hàng vạn đề tài, sản phẩm tham gia dự thi của các tác giả, nhóm tác giả đến từ 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 11 đã chọn được 106 đề tài, sản phẩm để trao giải cấp toàn quốc; trong đó tỉnh Hà Giang chúng ta là một trong số 43/63 tỉnh, thành phố của cả nước có đề tài đoạt giải Cuộc thi cấp toàn quốc, đó là Đề tài: Đèn học giúp ngồi học đúng tư thế, của em Vàng Thị Dăm, lớp 11B4, trường THPT huyện Hoàng Su Phì đã đoạt giải Khuyến khích Cuộc thi, được nhận Bằng khen của Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 11, Bằng khen của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cùng với tiền thưởng là 3.000.000 đồng.

Sản phẩm đoạt giải Khuyến khích Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên,

 nhi đồng toàn quốc lần thứ 11 năm 2015

3. Đánh giá chung về Cuộc thi lần thứ 9 năm 2015

Ưu điểm: Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn tỉnh lần thứ 9 năm 2015 đã thu hút được khá đông đảo các em học sinh ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn của 6/11 huyện, thành phố trong tỉnh tham gia. Số lượng và chất lượng các đề tài, sản phẩm tham gia Cuộc thi năm nay có chuyển biến hơn so với những năm trước, có một số đề tài, sản phẩm có tính mới, tính sáng tạo và có khả năng áp dụng vào thực tế phục vụ học tập, sản xuất và đời sống như: Sản phẩm Đèn học giúp cho học sinh ngồi đúng tư thế, của em Vàng Thị Dăm, lớp 11B4, trường Trung học phổ thông, huyện Hoàng Su Phì; Đề tài: Thước chữ A cho bà con nông dân Hà Giang trồng cây theo đường đồng mức làm đẹp cảnh quan, bảo vệ môi trường của các em Nguyễn Hà Linh, em Cao Hồng Ngân, lớp 7C, trường Trung học cơ sở Lê Lợi, thành phố Hà Giang.

Cuộc thi đã động viên, khích lệ được phòng trào thi đua học tập, nghiên cứu, lao động sáng tạo của các em học sinh trong độ tuổi nhà trường. Các đề tài khoa học của các em đoạt giải là niềm vui, nềm tự hào, động viên giúp các em tự tin hơn trong học tập; tiếp tục nghiên cứu, lao động sáng tạo, rèn luyện kỹ năng để trở thành các nhà khoa học thực thụ giúp ích cho xã hội trong tương lai.

Em Vàng Thị Dăm đoạt giải Khuyến khích Cuộc thi toàn quốc lần thứ 11 năm 2015

Sự thành công của Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn tỉnh lần thứ 9 là nhờ có sự quan tâm của UBND tỉnh; sự phối hợp tạo điều kiện của các Sở, ban ngành của tỉnh như Sở KH&CN, Sở GD&ĐT, Sở Tài chính; sự tham gia ủng hộ tích cực và trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, tổ chức triển khai Cuộc thi của các cơ quan Liên hiệp các Hội KH&KT Hà Giang, Tỉnh đoàn Hà Giang, Báo Hà Giang và Đài PT&TH Hà Giang và có sự tham gia tích cực của các cơ quan, đơn vị cơ sở Huyện đoàn, Thành đoàn, Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thành phố và các đơn vị nhà trường trên địa bàn tỉnh.

Hạn chế: Tuy nhiên, Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn tỉnh lần thứ 9 năm 2015 còn có nhiều hạn chế, cần phải được khắc phục, đó là: Nhiều đơn vị trường học chưa quan tâm đến Cuộc thi, đặc biệt là các Trường Trung học phổ thông, các Trường Trung cấp, Cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Giang (các trường này không tham gia dự thi); một số đơn vị nhà trường nghĩ là đây là Cuộc thi khéo tay, hay làm, nên các mô hình, sản phẩm dự thi của các em còn quá giản đơn, không có hàm lượng về tính sáng tạo, khoa học, chưa có sự đầu tư về tính kỹ, mỹ thuật; các đề tài ít và không có có khả năng ứng dụng vào thực tế phục vụ sản xuất và đời sống. Nhiều mô hình, sản phẩm dự thi có tính trùng, lắp với các mô hình, sản phẩm dự thi những năm trước đây; chưa có sản phẩm, đề tài nào phát triển theo theo hướng chế tạo như phần mềm tin học, tối ưu hóa, tự động hóa.

Nguyên nhân của sự tồn tại, hạn chế:

Trước hết, nhận thức về mục đích, ý nghĩa của Cuộc thi ở một số nơi, cấp, ngành còn chưa cao; thiếu sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, ngành, nhà trường về lãnh, chỉ đạo, tổ chức, triển khai Cuộc thi ở cấp cơ sở (đặc biệt là các trường THPT, các trường Trung cấp, Cao đẳng trên địa bàn tỉnh); thiếu sự quan tâm, định hướng, giúp đỡ của các thầy, cô giáo trong nhà trường; thiếu sự đầu tư, tài trợ, giúp đỡ của các cơ quan, chính quyền xã, phường, thị trấn, tổ dân phố, nhà trường và các nhà doanh nghiệp trên địa bàn cơ sở.   

4. Kiến nghị và đề xuất

Để Cuộc thi Sáng tạo Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng của tỉnh năm 2016 và những năm tiếp theo đạt được kết quả tốt; để Cuộc thi thực sự trở thành phong trào sâu rộng, khơi dậy lòng ham mê sáng tạo, yêu khoa học, là sân chơi thực sự bổ ích, lý thú về khoa học cho các em học sinh ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nhi đồng trong toàn tỉnh.

Trước hết, Ban tổ chức Cuộc thi mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của UBND tỉnh và các sở, ban ngành chức năng trong tỉnh.

Hai là, làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành về mục đích, ý nghĩa của Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng.

Ba là, làm tốt công tác phối hợp giữa cơ quan thường trực Ban tổ chức Cuộc thi với các sở, ban ngành, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức đoàn, đội, nhà trường trong công tác chỉ đạo, tổ chức, triển khai Cuộc thi ở cấp cơ sở. Nhà trường cần coi trọng Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng là một trong những nội dung thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng lao động sáng tạo và nghiên cứu khoa học; thành tích của Cuộc thi là một tiêu chí để đánh giá, bình xét thành tích thi đua của tập thể, cá nhân và học sinh cuối năm trong các nhà trường.

Bốn là, tăng cường vận động các cấp, các ngành, các đơn vị, doanh nghiệp, nhà tài trợ trên địa bàn tích cực quan tâm, tham gia ủng hộ, giúp đỡ về vật chất và tinh thần để Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng của tỉnh không ngừng được nâng cao hơn nữa về chiều rộng lẫn chiều sâu và đem lại hiệu quả thiết thực.

Cao Hồng Kỳ, Chủ tịch Liên hiệp hội Hà Giang