Là một tỉnh miền núi cao biên giới cực Bắc của Tổ quốc, có địa hình bị chia cắt mạnh, khí hậu, thời tiết không thuận lợi; thiếu đất canh tác, thiếu nước cho sản xuất và sinh hoạt; trình độ sản xuất và nhận thức của đồng bào các dân tộc thiểu số của tỉnh còn hạn chế; giao thông đi lại khó khăn. Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước; sự giúp đỡ của các ban, bộ ngành Trung ương; phát huy truyền thống đoàn kết, khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của tỉnh, với tinh thần quyết tâm vượt khó đi lên, tỉnh Hà Giang đã đạt được kết quả toàn diện trên tất cả các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, an ninh chính trị được giữ vững. Trong tổng số 100 chỉ tiêu, nhiệm vụ chủ yếu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2010 - 2015 đã đề ra có nhiều chỉ tiêu đạt và vượt so với kế hoạch. Kinh tế của tỉnh tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, bình quân giai đoạn 2011- 2015 đạt 8,8%, thu ngân sách trên địa bàn tỉnh bình quân đạt 1.550 tỷ đồng, đứng thứ 9/14; giá trị sản xuất công nghiệp đạt trên 3.600 tỷ đồng, đứng thứ 10/14 tỉnh trong vùng. Tổng sản lượng lương thực cả năm đạt trên 391 nghìn tấn; giá trị sản phẩm thu hoạch/ha đất cây hàng năm ước đạt 41,1 triệu đồng, tăng 1,7 triệu đồng/ha. Bình quân lương thực đầu người đạt 490 kg/người/năm. Tổng sản phẩm bình quân đầu người đạt 19,2 triệu đồng/người/năm, tăng 4,1%. Tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm giảm trung bình 5%, giảm nhanh hơn mục tiêu của vùng là 0,72%. Chương trình xây dựng Nông thôn mới được quan tâm chỉ đạo; năm 2016 toàn tỉnh có 11/176 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Một số sản phẩm công nghiệp đã có dấu hiệu phục hồi trở lại; dịch vụ, du lịch có nhiều khởi sắc, Lễ hội hoa Tam giác mạch được tổ chức thành công và trở thành sản phẩm du lịch nổi bật mang thương hiệu của tỉnh Hà Giang đã thu hút trên 700 nghìn du khách, tăng đột biến so với những năm trước. Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ. Công tác đối ngoại được tăng cường với 2 thỏa thuận quốc tế quan trọng đã được ký kết. Chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia được giữ vững, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm, góp phần làm cho tình hình KT- XH của tỉnh trong những năm qua ổn định và phát triển. Có được những kết quả trên là nhờ có sự phấn đấu, nỗ lực của các cấp, các ngành; trong đó có sự đóng góp tích cực, to lớn của đội ngũ trí thức, các nhà khoa học, cán bộ quản lý ở trong và ngoài tỉnh.
Thực hiện Kết luận số 44-KL/TU ngày 31/3/2016 của Thường trực Tỉnh ủy, Kế hoạch số 82/KH-UBND ngày 01/4/2016 của UBND tỉnh; Chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5; Chiều ngày 21/4/2016, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang tổ chức gặp mặt, tôn vinh các nhà khoa học, cán bộ quản lý đã có những đóng góp lớn cho sự phát triển của tỉnh giai đoạn 2010-2015. Tại Hội nghị này, Lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh sẽ biểu dương, tôn vinh 21 tập thể, cá nhân các Nhà khoa học, Cán bộ quản lý tiêu biểu ở Trung ương và địa phương đã tâm huyết với khoa học, dành nhiều thời gian, công sức, trí tuệ đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang, giai đoạn 2010- 2015 bằng việc đề xuất, triển khai các công trình nghiên cứu, đề tài, dự án khoa học và công nghệ của các tổ chức, cá nhân, các chuyên gia, nhà khoa học triển khai áp dụng vào sản xuất và đời sống mang lại hiệu quả, có ảnh hưởng sâu rộng, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Qua đó, đã góp phần giúp cho tỉnh thực hiện thành công được mục tiêu “Bốn đổi mới, tám đột phá và mười lăm chương tình trọng tâm” mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Giang lần thứ XV, nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã đề ra. Nổi bật là kết quả nghiên cứu của tập thể, cá nhân các nhà khoa học:
- Tiến sĩ Trần Văn Ơn và các cộng sự thuộc trường Đại học Dược Hà Nội đã đề xuất và triển khai dự án “Nghiên cứu đánh giá tiềm năng cây dược liệu và xây dựng phương án Quy hoạch phát triển dược liệu tỉnh Hà Giang”; đề xuất “Phương án hình thành các Hợp tác xã sản xuất dược liệu kiểu mới tại huyện Quản Bạ và Hoàng Su Phì”.
- Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam với một số công trình nghiên cứu, phân tích, đánh giá thành phần, giá trị các loài cây dược liệu làm cơ sở lựa chọn đưa vào phương án quy hoạch và phát triển dược liệu của tỉnh, tạo cơ sở quan trọng giúp cho tỉnh quyết định phê duyệt Phương án “Quy hoạch tổng thể phát triển cây dược liệu của tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2025”; “Quy hoạch phát triển dược liệu gắn với xóa đói giảm nghèo trên địa bàn 6 huyện vùng 30a của tỉnh” với các biện pháp đồng bộ, thúc đẩy phát triển tiềm năng dược liệu, phục vụ xóa đói giảm nghèo cho đồng bào vùng cao Hà Giang.
- Tiến sĩ Phạm Sanh Châu, Vụ trưởng Vụ Văn hóa đối ngoại UNESCO, Bộ Ngoại giao; TS. Vũ Văn Tích, Phó Trưởng Ban KH&CN, Đại học Quốc gia Hà Nội đã nỗ lực trong vận động chính sách, thuyết phục và làm rõ về những giá trị di sản to lớn của Cao nguyên đá Đồng văn với Ủy ban UNESCO để tái công nhận Cao nguyên đá Đồng Văn thuộc mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu.
- PGS.TSKH. Vũ Cao Minh, chuyên gia Viện Địa chất, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam là một trong những chuyên gia khởi đầu đề xuất ý tưởng lập hồ sơ đề nghị công nhận Cao nguyên đá Đồng Văn là Công viên địa chất toàn cầu; giai đoạn 2010-2015 tiếp tục có nhiều nghiên cứu đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển Công viên địa chất, đã kiến nghị với Ban quản lý Công viên gìn giữ kịp thời một khu rừng đá đẹp khỏi bị mất đi vĩnh viễn; đồng thời tiến hành các nghiên cứu điều tra xác định được nhiều vị trí di sản địa chất mới có giá trị về khoa học và du lịch.
- Các nhà khoa học: TS. Nguyễn Đình Toàn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng; PGS.TS. Trần Tân Văn, Viện trưởng Viện Địa chất khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường; Tiến sĩ Tạ Hòa Phương; Thạc sĩ Nguyễn Văn Thức, Đại học Quốc gia Hà Nội; Thạc sĩ Đỗ Thị Yến Ngọc, Viện Địa chất khoáng sản cùng các cộng sự cũng có rất nhiều công sức, trí tuệ triển khai nhiều công trình nghiên cứu khoa học như: Lập đồ án quy hoạch khoanh vùng ranh giới di sản; nghiên cứu các giá trị di sản địa chất, cổ sinh địa tầng; thiết lập cơ sở dữ liệu thông tin phục vụ quảng bá hình ảnh Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn với quốc tế. Kết quả tạo luận cứ khoa học để lập hồ sơ trình UNESCO tái công nhận Công viên địa chất toàn cầu và giúp cho tỉnh Hà Giang có căn cứ để triển khai các bước bảo tồn, phát huy giá trị Cao nguyên đá Đồng Văn trở thành điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách thập phương và quốc tế.
- Giáo sư, Viện sĩ Đặng Vũ Minh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam là một trong những nhà khoa học đã dành nhiều thời gian, tâm huyết tập hợp đội ngũ trí thức, các chuyên gia, nhà khoa học ở Trung ương giúp tỉnh triển khai một số chương trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn tỉnh như: giải quyết nước sinh hoạt cho đồng bào vùng cao Hà Giang, thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội vùng Cao nguyên đá Đồng Văn; tiến cử các nhà khoa học đầu ngành ở Trung ương giúp tỉnh công tác tư vấn, phản biện các đề án, dự án trọng tâm, trọng điểm triển khai trên địa bàn tỉnh.
- TS. Trần Văn Tùng, Thứ Trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã quan tâm định hướng, chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ giúp tỉnh triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; trong thời gian qua đã dành nhiều nhiều thời gian, nỗ lực giúp tỉnh triển khai dự án “Ứng dụng đổi mới công nghệ phát triển con bò vàng khu vực Cao nguyên đá Đồng Văn trở thành hàng hóa theo chuỗi giá trị” tạo tiền đề cho các cơ quan bộ, ngành Trung ương và địa phương đề xuất các giải pháp đẩy mạnh phát triển đàn bò vùng cao theo hướng sản xuất hàng hóa, góp phần xóa đói giảm nghèo cho nhân dân các dân tộc vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh Hà Giang.
- Tiến sĩ Nguyễn Chiến Thắng, Giám đốc Văn phòng Plan Hà Giang, với vị trí, vai trò của mình, giai đoạn 2010-2015 là đầu mối vận động chính sách, kêu gọi gắn kết các tổ chức NGOs triển khai dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho tỉnh. Mỗi năm thu hút khoảng 20 tỷ đồng triển khai các dự án thuộc lĩnh vực giáo dục, y tế, nước sạch và vệ sinh môi trường, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Qua đó, trang thiết bị y tế của 16 trạm xá được đầu tư; 180 hộ nghèo được hỗ trợ, trên 60 điểm trường được nâng cấp và xây dựng mới; trên 1.000 giáo viên thuộc 16 xã được nâng cao năng lực, trên 15 nghìn học sinh Tiểu học và Trung học Cơ sở được hưởng lợi.
- Với công trình “Nghiên cứu độc tố nấm mốc ở bánh ngô gây ngộ độc ở Hà Giang và một số giải pháp can thiệp”. Tập thể tác giả bộ môn độc học thuộc Trung tâm chống độc, Học viện Quân y đã tiến hành nghiên cứu tình hình ngộ độc bánh, bột ngô mà người dân vùng cao đang sử dụng và bị ngộ độc và đã tìm ra được tác nhân gây ngộ độc ở bánh ngô là vấn đề quan tâm của tỉnh; tìm ra được giải pháp can thiệp, giúp giải quyết được tận gốc vấn đề về ngộ độc bánh trôi ngô ở Hà Giang, tạo cơ sở để khuyến cáo cho người dân phòng tránh và giúp cho tuyến y tế tỉnh nâng cao khả năng cấp cứu, điều trị khi người dân bị ngộ độc.
- Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Mạnh Khánh, Phó viện trưởng viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Việt Đức và các cộng sự đã có nhiều đóng góp trong việc hỗ trợ tỉnh xây dựng Bệnh viện vệ tinh tại Bệnh viện đa khoa tỉnh; hỗ trợ đào tạo chuyển giao các gói kỹ thuật “phẫu thuật thay khớp háng, phẫu thuật nội soi khớp gối”; giúp tỉnh xây dựng và phát triển ngành phẫu thuật chỉnh hình lần đầu tiên được trển khai tại tỉnh Hà Giang làm cơ sở để chuyển giao các gói kỹ thuật cao cho các bệnh viện tuyến huyện; đề xuất nhiều giải pháp triển khai góp phần giảm việc chuyển bệnh nhân của tỉnh lên tuyến trung ương; tiết kiệm được nhiều chi phí đối với người bệnh.
- Tiến sĩ Bùi Tuyết Trinh, Phó trưởng khoa Vi sinh, Bệnh viên Lâm sàng nhiệt đới Quốc gia đã đặt nền móng xây dựng và phát triển khoa Vi sinh của Bệnh viện Đa khoa tỉnh; hỗ trợ đào tạo và chuyển giao kỹ thuật xét nghiệm “phương pháp nuôi cấy định dạng vi khuẩn, kháng sinh, nhuộm soi trực tiếp”.
- BS. CKII. Phạm Kim Bình, nguyên Trưởng khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh Viện Việt Đức đã đặt nền móng cho sự phát triển chuyên ngành giải phẫu bệnh trong điều kiện tỉnh Hà Giang ngành giải phẫu thuật chưa phát triển; ngoài ra, đã giúp đào tạo cán bộ chuyên môn kỹ thuật cao về giải phẫu bệnh; hướng dẫn đọc một số bệnh về đường tiêu hóa; cách chụp ảnh và gửi ảnh chẩn đoán qua Internet; trực tiếp đọc kết quả xét nghiệm giải phẫu bệnh đối với các trường hợp khó, vượt quá khả năng của Bệnh viện tuyến tỉnh.
Bên cạnh sự giúp đỡ của nhà khoa học ở trung ương, còn phải kể đến sự đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ quản lý của tỉnh. Giai đoạn 2010-2015, mặc dù làm việc trong điều kiện khó khăn, song đội ngũ cán bộ quản lý, nhà khoa học của tỉnh đã thực sự phát huy nội lực, say mê nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo, thực hiện tốt các nhiệm vụ khoa học được giao điển hình là:
- Thạc sĩ Nguyễn Thị Dương, Phó trưởng Ban thường trực Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy. Ngoài chức năng nhiệm vụ được giao, đồng chí luôn tâm huyết, nghiên cứu tìm tòi giải pháp đổi mới phương pháp tuyên truyền về lĩnh vực khoa giáo cả nội dung và hình thức, giúp Tỉnh ủy cung cấp và định hướng thông tin trước những vấn đề được dư luận xã hội quan tâm; là chủ biên nhiều cuốn sách tuyên truyền về những tấm gương điển hình về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn tỉnh; ngoài ra còn có một số công trình nghiên cứu khoa học thúc đẩy hệ thống giáo dục lý luận chính trị cho các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị trên địa bàn tỉnh.
- Thạc sĩ Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Trưởng bộ môn Lịch sử Việt Nam, Trường Cao đẳng Sư phạm tỉnh Hà Giang, với công trình “Nghiên cứu lịch sử địa phương ứng dụng trong công tác giảng dạy trong các trường trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu giáo cụ giáo dục di sản Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn và một số nghiên cứu khác làm cơ sở cho ngành giáo dục đưa vào kế hoạch giảng dạy trong các trường trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh. Tích cực tham gia Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc, tác giả đã đoạt Giải ba Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc lần thứ 11 (2013-2014).
- Tiến sĩ Vũ Mạnh Hà, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Giang, là cán bộ khoa học trẻ có nhiều đóng góp trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho nhân dân; là người có sáng kiến đề xuất thành lập Ban Phòng chống mù lòa, Câu lạc bộ thầy thuốc trẻ của tỉnh; là tác giả có nhiều ứng dụng kỹ thuật công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực y tế như “Nghiên cứu phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp phaco và đường rạch nhỏ”, là tác giả đoạt một trong 10 Giải thưởng dành cho các nhà nghiên cứu khoa học trẻ (dưới 40 tuổi) tại Hội nghị Nhãn khoa Châu Á Thái Bình Dương tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc; được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 2015.
- Kỹ sư Nguyễn Thị Lâm, nguyên Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Bắc Quang, là người trực tiếp đề xuất nhiều sáng kiến, cách làm hay, đóng góp nhiều công sức cho công tác nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực nông lâm, ngư nghiệp trên địa bàn huyện; chủ trì, triển khai nhiều đề tài, dự án cấp huyện được đánh giá mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần thúc đẩy kinh tế trên địa bàn huyện như: chuyển đổi đất ruộng để trồng ngô vụ đông góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng mùa vụ, tăng thu nhập cho người dân nông nhàn; ứng dụng nuôi cá lồng tại thị trấn Vĩnh Tuy; áp dụng mô hình tưới nước tiết kiệm cho cây cam; mô hình cải tạo vườn chè năng suất thấp để cho thu nhập cao, hiện nay đang được áp dụng trên địa bàn huyện và đem lại hiệu quả.
Gặp mặt, tôn vinh các nhà khoa học, Cán bộ quản lý đã có những đóng góp lớn cho tỉnh trong những năm qua là một sự kiện chính trị quan trọng của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Hà Giang nhằm tri ân đối với các Nhà khoa học, Cán bộ quản lý đã dành nhiều tâm huyết, công sức, trí tuệ đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang nói riêng và đất nước nói chung; đồng thời tiếp tục động viên, khích lệ đội ngũ trí thức, các Nhà khoa học, Cán bộ quản lý ở Trung ương và địa phương tiếp tục dành tâm huyết, công sức, trí tuệ đóng góp nhiều hơn nữa cho sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh Hà Giang thêm giàu đẹp và văn minh trong những năm tiếp theo./.
Cao Hồng Kỳ, Chủ tịch Liên hiệp hội Hà Giang